De U-waarde van een raam bepaalt hoeveel warmteverlies er plaatsvindt per vierkante meter oppervlak bij een temperatuurverschil van 1°C tussen binnen en buiten. Hoe lager de U-waarde, hoe beter het raam isoleert. De uiteindelijke waarde van een raam (de Uw-waarde) hangt af van meerdere factoren: het glas (Ug), het profiel (Uf) én de aansluiting ertussen (Ψ). In dit artikel gaan we dieper in op wat de U-waarde precies betekent, hoe je die berekent én welke verschillen er per raamtype en profielmateriaal bestaan. We leggen uit hoe elk onderdeel van het raam bijdraagt aan het totaal, geven formules mee én vergelijken U-waarden van pvc, aluminium en houten ramen. Zo weet je exact waar je op moet letten voor een energiezuinige keuze.
Wat is de U-waarde van een raam?
De U-waarde van een raam is de hoeveelheid warmte die per seconde, per vierkante meter, door het raam verliest bij een temperatuurverschil van 1 kelvin (W/m²K).
Een lagere U-waarde wijst op betere thermische isolatie. Uw (de totale U-waarde van een raam) wordt beïnvloed door:
- De Ug-waarde (U-value of glass): geeft aan hoeveel warmte via het glas verloren gaat.
- De Uf-waarde (U-value of frame): toont hoeveel warmte door het raamprofiel (materiaal van het kozijn) verloren gaat.
- De Ψ-waarde (lineaire warmtedoorgangscoëfficiënt): geeft warmteverlies weer aan de glasranden (afstandshouders en aansluitingen op het kozijn).
Deze combinatie vormt de totale U-waarde (Uw) die aangeeft hoe energie-efficiënt een raam in zijn geheel is.
Welke U-waarden bestaan er in ramen?
De U-waarde-componenten in ramen zijn:
- Ug-waarde: het warmteverlies van het glas (bv. enkel, dubbel, HR++ of driedubbel glas).
- Uf-waarde: het warmteverlies via het raamprofielmateriaal (hout, PVC, aluminium).
- Uw-waarde: de gemiddelde warmteverliezen van het volledige raamoppervlak (raam + profiel).
- Ψ-waarde: de energieverliezen langs de glasrand (glasafstandhouders, aansluitingen).
De Uw-waarde is dus geen simpele optelsom van Ug en Uf, maar een samengestelde waarde.
Hoe bereken je de totale Uw-waarde van een raam?
De Uw-waarde wordt berekend als een gewogen gemiddelde, rekening houdend met glas, profiel en randverliezen.
Er zijn twee methodes:
Hoe werkt de standaardmethode voor U-waarde ramen?
De standaardmethode gebruikt een gedetailleerde formule:
De formule is:
Uw = ( Ug × Ag + Uf × Af + Ψ × Lg ) / Ar
Waarbij:
- Ug: U-waarde van het glas (W/m²K)
- Uf: U-waarde van het profiel (W/m²K)
- Ψ: lineaire warmtedoorgangscoëfficiënt (W/mK)
- Ag: oppervlak glas (m²)
- Af: oppervlak profiel (m²)
- Lg: omtrek van de glasrand (m)
- Ar: totale oppervlakte van het raam (m²)
Deze methode wordt toegepast bij energieprestatieberekeningen en subsidies (bijv. via EPB-berekeningen).
Hoe werkt de vereenvoudigde methode voor U-waarde ramen?
De vereenvoudigde formule negeert de Ψ-verliezen en is als volgt:
Uw = (Ug × Ag + Uf × Af) / (Ag + Af)
Deze oplossing is handig voor snelle inschattingen, offertedoeleinden of vroeg in het ontwerpstadium.
Wat is het effect van glaskeuze op de U-waarde?
De Ug-waarde hangt nauw samen met het type glas in het raam.
De typische Ug-waarden van verschillende beglazing zijn:
| Glaskeuze | Ug-waarde (W/m²K) | Eigenschap |
|---|---|---|
| Enkel glas | 5.8 | Zeer beperkte isolatie |
| Dubbel glas norm | 2.8 – 3.0 | Basisbeglazing |
| HR-glas | 1.7 – 2.0 | Reflecterende coating |
| HR++-glas | 1.0 – 1.3 | Gevuld met edelgassen |
| Driedubbele beglazing (HR+++) | 0.5 – 0.8 | Maximale thermische prestaties |
Een lager Ug betekent minder warmteverlies door het glas. De totale Uw-waarde verbetert aanzienlijk bij toepassing van HR++ of HR+++ glas.
Welke rol spelen afstandshouders (Ψ-waarden) in U-waarde?
De afstandshouder (spacer) tussen glasplaten veroorzaakt extra verliezen aan de glasrand.
De lineaire Ψ-waarde hangt af van het materiaal:
| Afstandshoudertype | Ψ-waarde (W/mK) | Materiaal |
|---|---|---|
| Aluminium | 0.08 – 0.12 | Hoge warmtegeleiding |
| Roestvrij staal | 0.05 – 0.08 | Middelmatig |
| Kunststof / Warme rand | 0.03 – 0.05 | Lage warmteoverdracht (beste keus) |
De toepassing van een “warme rand” reduceert warmteverliezen aan de randen en verbetert Uw-waarde merkbaar.
Wat is de typische Uf-waarde van raamprofielen?
De Uf-waarde geeft de isolatiewaarde van het raamprofiel of kozijn weer. Die hangt sterk af van het gekozen materiaal:
De eigenschappen van vaak gebruikte profielen staan hieronder.
| Profieltype | Typische Uf-waarde (W/m²K) | Opmerkingen |
|---|---|---|
| Hout | 1.1 – 1.4 | Natuurlijk isolerend materiaal |
| PVC | 1.3 – 1.6 | Hoge isolatiewaarde, afhankelijk van kamerstructuur |
| Aluminium | 4.0 – 5.0 zonder onderbreking 1.5 – 2.5 met thermische onderbreking |
Slechte isolatie tenzij thermisch onderbroken |
| Aluminium-Hout | 0.8 – 1.2 | Combinatie van sterkte (alu) en isolatie (hout) |
Let op: Zelfs bij gelijke Ug blijft de Uw door de hogere Uf van een aluminiumprofiel vaak slechter.
Hoe beïnvloedt de verhouding glas/profiel de totale U-waarde?
Aangezien glas betere isolerende waarden (Ug) heeft dan profielen (Uf), verbeteren Uw-waarden onder volgende omstandigheden:
- Grotere glasoppervlakte (Ag) – minder profiel
- Slanke en goed isolerende profielen
- Optimaal geplaatste glaslatten
- Thermisch onderbroken afstandshouders (lage Ψ)
Zo kan een raam met dezelfde Ug en Uf toch verschillende Uw-waarden opleveren, afhankelijk van de verhouding glas/profiel.
Wat betekent een goede Uw-waarde in de praktijk?
Een goede Uw-waarde bedraagt maximaal 1.3 W/m²K, volgens de Vlaamse normen voor nieuwbouw (EPB-eisen 2023).
Voor passiefhuizen wordt een Uw-waarde van max. 0.8 W/m²K aanbevolen.
De Vlaamse renovatiepremies hanteren vaak deze grenzen:
| Toepassing | Maximale Uw voor subsidie (W/m²K) |
|---|---|
| Vervanging ramen | 1.0 – 1.5 (afhankelijk van premiecomponent) |
| Nieuwbouw (EPB) | 1.3 |
| Passiefbouw | 0.8 of lager |
Hoe vergelijk je ramen op basis van Uw-waarde?
Gebruik de onderstaande tabel om snel Uw-waarden te vergelijken op basis van combinatieprofielen en glassoorten:
| Profiel + glas | Verdeling oppervlak | Verwachte Uw-waarde (schatting) |
|---|---|---|
| PVC + HR++ glas | 70% glas / 30% profiel | 1.1 – 1.3 W/m²K |
| Hout + HR++ glas | 75% glas / 25% profiel | 0.9 – 1.2 W/m²K |
| Aluminium + HR++ glas | 65% glas / 35% profiel | 1.3 – 1.6 W/m²K |
| Aluminium-hout + driedubbel glas | 80% glas / 20% profiel | 0.6 – 0.9 W/m²K |
Bron: Rekenvoorbeelden volgens standaard Uw-berekeningsformule.
Hoe verbeter je de Uw-waarde van ramen?
Tips voor een betere Uw:
- Kies voor HR++ of driedubbel glas
- Gebruik thermisch onderbroken aluminiumprofielen
- Vermijd brede profielen met hoge Uf
- Gebruik warme rand afstandshouders (kunststof)
- Vermijd montagebruggen en koudebruggen bij plaatsing raam
Een correct geplaatste raam isoleert niet alleen beter, maar voorkomt ook condensatie en warmteverlies.
Wordt de Uw-waarde meegenomen in EPC en energiescore?
Ja. De Uw-waarde van ramen wordt integraal verwerkt in de berekening van het energieprestatiecertificaat (EPC).
Hoe lager de Uw-waarden, hoe beter de EPC-score. Bij renovaties is het vervangen van oude ramen een van de meest rendabele ingrepen om de score snel te verbeteren.
Volgens VEKA (Vlaams Energie- en Klimaatagentschap) resulteert een nieuwe raampartij in een verlaging van het E-peil met gemiddeld 10 tot 15 punten.
Kan ik zelf mijn Uw-waarde berekenen?
Ja, mits je beschikt over deze gegevens:
- Afmetingen van glas en kozijn (Ag en Af)
- Ug van het glas (leveranciersgegevens)
- Uf van profiel (vraag na bij ramenfabrikant)
- Perimeter glas (Lg)
- Ψ-waarden (standaardwaarden bij benadering)
Online tools of EPB-software zoals EPBdesk (voor professionals) helpen bij de exacte berekeningen.
Wordt de Uw-waarde gemeten of berekend?
De Uw-waarde wordt vrijwel altijd theoretisch berekend volgens NBN standaard EN ISO 10077 of EN ISO 6946, niet fysiek gemeten. Enkel bij gecertificeerde testen in laboratoria wordt de waarde via warmtekamers bepaald.
Commerciële ramenleveranciers zoals Ramen Deuren Boetiek werken met genormaliseerde berekeningen per raamtype en afmeting.
De U-waarde van een raam bepaalt het thermische rendement van je gebouw. Hoe lager deze waarde, hoe meer energie je zal besparen en hoe beter het comfortniveau zal zijn. Kies dus optimaal combinaties van HR++ of HR+++ glas met goed isolerende profielen in hout, PVC of thermisch onderbroken aluminium. De exacte Uw-waarde hangt af van specifieke raamafmetingen, montagemethode en gekozen materialen. Voor gegarandeerde prestaties en EPB-conforme oplossingen is een berekening op maat aanbevolen.
Voor maatwerk ramen met topisolatiewaarden in PVC, hout of aluminium raden we aan om contact op te nemen via ramendeurenboetiek.be. Je ontvangt er professioneel advies en vrijblijvende offertes voor energie-efficiënte raamoplossingen.